جایگاه فرش در هنر اسلامی

چکیده بر اساس دیدگاه سنتگرایان و به ویژه حکمای مسلمان، عالم ازسلسله مراتبی تشکیل شده است .مطابق با این سلسله مراتب هنرها نیز سلسله مراتبی دارند. هنر سنتی و دینی (در اینجا اسلامی) به نوعی واسطه ای است که عالم خاکی را به دو عالم بالاتر یا مابعدالطبیعه متصل می کند و به انسان کمک می کند تا مفاهیم مابعدالطبیعه را دریافت کند. قالی یکی از پر ظرفیت ترین هنرهای ایران است که در دوران صفویه و رسمی شدن مذهب تشیع به اوج اعتلای خود دست یافت. قالی یکی از لوازم ضروری زندگی ایرانیان به عنوان زیرانداز بود و از کف چادرهای عشایر تا خانه های ثروتمندان در شهرها را مفروش می کرد. این هنر لایه های سلسله مراتب عالم را با طرح های مختلف نشان می داد. قالی وسیله ی بسیار مناسبی شد برای انتقال مفاهیم دینی مخصوصاً برای مردمان کم سواد آن دوران. هدف این رساله بررسی جایگاه قالی در زندگی مردم مسلمان ایران در دوران صفویه و اوایل قاجاریه از دیدگاه سنت گرایان است. طرح های قالی بر اساس سلسله مراتب عالم تقسیم بندی شده و به نمونه هایی نیز اشاره شده است. در پایان رساله مشاهده خواهیم کرد که کاربرد قالی در تذکر امر الهی، یادآوری جهان سرمدی و جاویدان است. این هنر همچنین دارای جایگاه تعلیمی و یادمانی است و نیز به باور مردم قدرتی معجزه آسا در برآورده کردن نیازهای مردمان از طریق بافت و وقف کردن آن دارد. در نهایت هنر قالی با تغییر کیفی فضا از طریق موتیف های تزیینی باعث بیداری نفس و قرب پروردگار می شود. روش گردآوری مطالب این مقاله روش کتابخانه ای است و تنظیم آن با تکیه بر اسناد و به شیوه ی توضیحی- تحلیلی صورت گرفته است.